Akut böbrek hasarı
Üre ve kreatinin yükselmesi ile kendini gösteren böbrek fonksiyonlarında hızlı bozulma
Akut böbrek yetmezliği
Akut böbrek hasarı teriminin eski adlandırması, Bkz akut böbrek hasarı
Akut tübüler nekroz
Akut böbrek hasarının en sıkk nednei. Böbrek kan akımının azalması ve böbreğe zarar veeren maddelere bağlı gelişen tübül hasarı
Aletlli periton diyalizi
Cycler adı verilen bir cihaz yardımı ile sıvı değişimlerinin gerçekleştirildiği periton diyaliz şekli
Analjezik
Ağrı kesici ilaç
Analjezik nefropati
Ağrı kesici ilaçların yoğun kullanımına bağlı böbrek hastalığı
Anemi
Kansızlık; kandaki kırmızı küre yüzdesinin azalması ve neticesinde dokulara oksijen taşınmasında olası eksiklikler
Anüri
İdrar çıkışının 100 ml/gün’den daha az olması
Arter
Atardamar, kalpten vücudun diğer kısımlarına kan taşıyan damarlar
Azotemi
Serum üre ve sıklıkla kreatinin değerlerinde yükselme
Bakteriüri
İdrarda bakteri varlığı, idrar yolu enfeksiyonu lehine
Böbrek yetersizliği
Böbrek fonksiyonlarında azalama
Böbrek yetmezliği
Böbrek fonksiyonlarının iileri derecede azalması, kaybı
Diabetes mellitus
İnsülin direnci veya eksikliğne bağlı geliien kan şekeri düzenlenmesi bozuklukları ile seyreden hastalık
Diüretik
İdrar söktürücü
Diyaliz
İleri evre böbrek yetmezliğinde böbrekler tarafından uzaklaştırlamayan atık maddeleri ve sıvı fazlasını vücuttan uzaklaştırmak için kullanılan tedavi yöntemlerinin bütünü. Hemodiyaliz ve periton diyalizi olmak üzere iki ana başlıkta sınıflandırılır.
Diyalizör
Hemodiyaliz işlemi sırasında kullanılan atık maddeleri ve fazla sıvıyı uzaklaştıran özel filtre
Dizüri
İdrar yaparken yanma
Doku tiplemesi
Organ nakli öncesi alıcı ve verici arasındaki doku uyumunu değerlendirmek için yapılan özel testler
Doku
Bir işleve göre özelleşmiş hücre grubu, kas dokusu, sinir dokusu vb
Donör
Verici; kan veya organı kullanılan insan
Elektrolit bozuklukları
Kan sodyum, potasyum, kalsiyum, fosfat, magnezyum, klorür ve bikarbonat dengesi bozuklukarınıI ifade eder
Eritropoietin(EPO)
Kemik iliğini uyararak kırmızı kan hücresi yapımını uyaran börek kaynaklı hormon
Fosfat bağlayıcısı
Yemeklerle beraber alınıp, gıdaların içinde bulunan fosfatın emilimini azaltarak kan fosfat düzeylerini azaltmaya yardımcı ilaçlar
Glomerüler filtrasyon hızı
Böbrekte bulunan kılcal damar yumaklarından 1 dakikada filter edilen toplam kan miktarı(normalde 125 ml/dk). Glomerüler filtrasyon hzının azalması böbrek yetmezliğine işaret eder.
Glomerülonefrit
Böbrekteki kılcal damar yumaklarınn iltihabı neticwsinde hasar görülmesi. Farklı özellik ve seyire sahip bir dizi hastalığın genel adı
Greft
Yama; hemodiyalizde damara ulaşım amaçlı atardamafr ve toplardamar arasına yerleştirilmiş sentetik boru. Organ naklinde başka canlıdan alınıp hastaya cerrahi olarak yerleştilmiş organ.
Hematüri
İdrarda kırmızı kan hücrelerinin görülmesi
Hemodiyaliz
Son dönem böbrek yetmezliği tedavi seçeneklerinden biri. Bir cihaz yardımıyla hastadan alınan kan diyalizör denilen özel bir filtreden geçirilir ve böylelikle kan temizlenmesi sağlanır.
Hemoglobin
Kana kırmızı rengini veren kırmız kan hücrelerinde yer alan oksijen taşıyan madde
Heparin
Pıhtılaşmayı önlemek amacıyla kullanılan bir ilaç. Sıklıkla hemodiyaliz sırasında kullanılır
Hidronefroz
İdrar akışının bozulmasına bağlı olarak idrar yollarında genişleme
Hidroüreter
İdrar akışının bozulmasına bağlı olarak üreterlerde genişleme
Hiperkalemi
Serum potasyum değerinin yükselmesi
Hiperpotasemi
Serum potasyum değerinin yükselmesi
Hipertansiyon
Kan basıncı yüksekliği
Hipoalbuminemi
Serum albumin düzeyinde azalma
Hipoproteinemi
Kan protein miktarında azalma
İdiopatik
Nedeni bilinmeyen
İdrar inkontinansı
idrar kaçırma
İskemi
Bölgesel kan akımı azalmasına bağlı olarak, bölgesel olarak doku oksijen taşınmasında azalma
Kadavra
Beyin ölümü gerçekleşmiş insan
Kalkül
Taş, böbrek taşı
Kateter
Vücuda sıvı vermekte veya sıvı uzaklaştırmakta kullanılan özel tüp
Kolik
İçi boş organların tıkanmasına bağlı olarak doğum sansıcısna benzer şekilde periyodik olarak artan ve aalan ağrı. Böbrek taşı, safra taşı, barsak tıkanıklıkları ve doğum sancısı gibi
Kreatinin
Kas kökenli vücttan böbrekler aracılığıyla uzaklaştırılan atık bir madde. Böbrek yetmezliğinde düzeyinin artması nedeniylr tanı ve izlemde kullanılır
Kronik
böbrek hastalığı 3 aydan uzun süreli, böbrek yetmezliğine yol açabilen yapısal veya işlevsel (Glomerüler filtrasyon hızı< 60 ml/dk)bozukluk
Kronik böbrek hastalığı
3 aydan uzun süreli, böbrek yetmezliğine yol açabilen yapısal veya işlevsel (Glomerüler filtrasyon hızı< 60 ml/dk)bozukluk
Kronik Böbrek yetmezliği
Böbrek fonksiyonlarıbnda yavaş ve ilerleyici bozulma. Artık krınik böbrek hastalığı olarak adlandırılmaktadır.
Kronik glomerulonefrit
Pek çok glomerüler hastalığa bağlı gelişebilen kronik böbrek hastalığı tablosu
Makroskopik hematüri
İdrarda bulunan kırmızı kan hücrelerinin idrar rengini kırmızıya dönüştürecek düzeyde olması
Mikroskopik Hematüri
İdrarda var olan kırmızı kan hücrelerinin idrar rengini değiştirmemesi ve kan hücrelerinin mikroskop yardımıyla saptanması
Nefrit
glomerulonefrit
Nefrolithiazis
Böbrek taşı
Nefron
Böbreklerin yapısal ve fonksiyonel birimleri. Her bir nefron glomerül, böbrek tübülleri ve damarsal yapılardan oluşur. Her bir böbrekte yaklaşık olarak 1 milyon nefron bulunur.
Nefropati
Genel tabir, böbrek hastalığı
Nefrotik sendrom
Böbreklerden aşırı miktarda protein kaybı, vücutta şişlik ve bazı laboratuar anormalllikleriyle karakterize kliink bir tablo.
Noktüri
gece idrara çıkma
Nörojenik mesane
İşeme bozukluklarına (idrar yapamama veya idrar kaçırma) yol açabilen mesane sinirlenmesi bozuklukları
Öglisemi
Normal kan şekeri düzeyi
Glomerül
Böbreklerde kan süzme olayının gerçekleştiği özel bir kapsülle sarmalanmış kılcal damar yumağı
Oligüri
Günlük idrar miktarının 400-500 ml/gün’den az olması
Periton boşluğu
Karın boşluğu
Periton diyalizi
Son dönem böbrek yetmezliği tedavi seçeneklerinden biri. Karın boşluğuna özel bir sıvı verilir. Karın boşluğunda bekleyen sıvı bu süre boyunca karın duvarları damardaki kanla etkileşime girer ve kanda düzeyi yüksek olan maddeler karın boşluğundaki sıvıya geçer, karın boşluğundaki sıvının vücut dışına alınması ile atıık maddeler vücuttan uzaklaştırılmış olur. Bu işlem günde birkaç kez tekrarlanır.
Peritonit
Periton zarının, çoğunlukla enfeksiyona bağlı olarak iltihaplanması
Poliüri
Çok miktarda idrar yapma
Pollaküri
sık idrara çıkma
Pyelonefrit
Böbrek enfeksiyonu. Bulantı, kusma, ishal, yüksek ateşile kendini gösterir
Pyüri
İdrarda beyaz küre hücrelerinin görülmesi, enfeksiyona işaret edebilir
Renal korteks
Böbreklerde süzme fonksiyonun çoğunun gerçekleştiği dış kısım, kabuk kısmı
Sepsis
Enfeksiyonun kana yayılmasıve tüm vücudu etkilemesi ile gelişen ciddi enfeksiyon tablosu
Serum Kreatinin konsantrasyonu
böbrek yetmezliğinin tanı ve izleminde yararlı bir parameter. Böbreklerin süzme kapasitesinin bir göstergesi
Sistit
Mesane iltihabı, sık idrara çıkma ve idrarda yanma ile kendini gösterir. Ateş, bulantı ve kusma eşlik etmez
Sistoskopi
Kameralı fiberoptik bir cihaz yardımıyla mesanenin mesane endoskopisi
Son dönem böbrek yetmezliği (SDBY)
Böbrek fonksiyonlarının ileri derecede bozulduğu böbrek yerine koyma tedavileri olmaksızın hasta stabilazasyonun sağlanamadığı, böbrek yerine koyma tedavileri olarak adlandırılan böbrek nakli, hemodiyaliz ve periton diyalizi tedavilerinin başlatılmasının gerektiği aşama
Sürekli ayaktan periton diyalizi (SAPD)
Sıvı değişimlerinin hasta veya yardımcısı tarafından gerçekleştirildiği periton diyalizi şekli bkz.peritondiyalizi
Transplant
Bir bireyden bir bireye edilen doku veya organ transfer edilmesi, böbrek nakli, böbrek transplantasyonu
Ultrafiltrasyon
diyaliz tedavileri sırasında hastadan sıvı uzaklaştırılması
Üre
Protein yıkımı sonucu oluşan, böbrek yetmezliğinde atılamayarak kan düzeyi artan bir atık madde
Üremi
böbrek yetmezliğine bağlı gelişen bulantı, kusma, iştahsızlık, halsizlik gibi yakınmaların varlığı
Üreter
Böbrek ve mesane arasında idrarı taşıyan tübüler yapı
Üretra
İdrarı mesaneden vücut dışına taşıyan tübüler yapı
Vein
Toplardamar, kanı vücuttan kalbe taşıyan damarlar
Vezikoüreteral reflü nefropatisi
Mesaneden üreter ve böbreklere ters yönlü idrar geçişi nedeniyle gelişen böbrek hastalığı